Τι είναι η νόσος των λεγεωναρίων (Legionella);

Το βακτηρίδιο της Λεγεωνελλα βρίσκεται σε μικρές συγκεντρώσεις μέσα στους φυσικούς υδάτινους πόρους (λίμνες, ποτάμια, ακόμη και θάλασσα), σπανιότερα στο έδαφος και στις συγκεντρώσεις αυτές δεν αποτελεί συνήθως κίνδυνο για την δημόσια υγεία.

Κατά την συλλογή και διανομή του (δεξαμενές, θερμαντήρες νερού, δίκτυα σωληνώσεων) είναι πιθανόν να δημιουργηθούν συνθήκες κατάλληλες για τον πολλαπλασιασμό του οδηγώντας τις αρχικά ακίνδυνες συγκεντρώσεις του σε πολύ αυξημένες και επικίνδυνες για τον άνθρωπο αποικίες.

Οι τρεις παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη του είναι:

Θερμοκρασία:

Θερμοκρασίες μεταξύ 20C – 42C με ιδανική εκείνη των 35C. Η Λεγιονέλλα δεν πολλαπλασιάζεται κάτω από τους 20C (γι’ αυτό και συνήθως δεν ανιχνεύεται στο κρύο νερό όταν η εγκατάσταση είναι σωστή) και εξοντώνεται πάνω από του 45C, λογαριθμικά.

Τροφή:

Το βακτηρίδιο της Λεγιονέλλα τρέφεται από άλλα βακτήρια που επίσης υπάρχουν με φυσικό τρόπο στο νερό καθώς και από αμοιβάδες, πρωτόζωα, και ότι μπορεί να συνθέσει ή να περιέχει το βιοφίλμ που έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό των σωληνώσεων ή δεξαμενών.

Στασιμότητα:

Η Λεγιονέλα χρειάζεται ένα σταθερό περιβάλλον για να πολλαπλασιαστεί. Μια συνεχής ροή δεν θα επέτρεπε στις αποικίες να φτάσουν σε επικίνδυνα όρια ακόμη και αν οι παραπάνω συνθήκες ικανοποιούνταν. Μεγάλοι αποταμιευτήρες νερού, θερμαντήρες και “νεκρά” σημεία σε δίκτυα εξασφαλίζουν αυτόν τον παράγοντα.

Εξαιρετικά ανθεκτική, μπορεί να παραμείνει σε λανθάνουσα κατάσταση και όταν συντελεστούν οι παραπάνω τρεις παράγοντες να ξεκινήσει τον πολλαπλασιασμό της, διπλασιάζοντας τον αριθμό της κάθε περίπου δυο ώρες. Τα μέρη που μπορεί να “κρυφτεί” είναι αόρατα με γυμνό μάτι και είναι οι επικαθίσεις ασβεστίου (άλατα), η σκουριά και η γλίτσα.

Η νόσος αυτή είναι μια πολύ σοβαρή μορφής πνευμονία με ποσοστό θνησιμότητας γύρω στο 15% σε υγιεί άτομα και γύρω στο 40% σε ειδικές ομάδες (βρέφη, ηλικιωμένους, άτομα με ανοσοκαταστολή, μανιώδης καπνιστές κ.α.). Έχει χρόνο επώασης 2-10 ημέρες και τα συμπτώματα εκδηλώνονται περίπου 3-6 ημέρες μετά την έκθεση.

Το βακτηρίδιο αυτό προσβάλλει τον άνθρωπο μέσω της αναπνευστικής οδού. Απο μόνο του δεν μπορεί να μεταφερθεί και γι’ αυτό χρησιμοποιεί εκνεφώματα ή μικροσταγονίδια ως “κάψουλες” μεταφοράς. Σημεία που παράγονται τέτοια σταγονίδια είναι τα ντουζ, τα συντριβάνια, τα ενυδρεία, οι πισίνες, τα σπα, θεραπευτικοί υγραντες, υγραντές χώρου και κατεξοχήν οι πύργοι ψύξης. Με την εισπνοή εγκαθίσταται στο βάθος των πνευμόνων και εκεί αρχίζει την καταστρεπτική δράση του τρεφόμενο με μακροφάγα και επιθηλιακά κύτταρα του πνεύμονα όπου και αναπαράγεται. Η Λεγεωνέλλα δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και λόγω της φύσης της δεν μπορεί να εισβάλει στον οργανισμό μέσω του νερού ή της τροφής (αναζητά κοιλότητες που υπάρχουν στους πνεύμονες όχι όμως στο στομάχι).

 

 

Τους παραπάνω παθογόνους μικροοργανισμούς τους συναντάμε κυρίως σε:

§  Συστήματα θέρμανσης νερού χρήσης

§  Συστήματα κλιματισμού

§  Ντουζιέρες

§  Πύργους ψύξης και άλλα συστήματα με ψεκασμό νερού

Εκτός του νερού, που εξυπηρετεί την εξάπλωση των διαφόρων ειδών λεγιονέλας, άλλα στοιχεία που βοηθούν την εξάπλωσή τους είναι τα βιοφιλμ από άλγη, που υπάρχουν σε κάθε σωλήνωση ή αγωγό και στα τοιχώματα των δεξαμενών, όπως και η δημιουργία κάθε είδους ιζηματοειδούς στρωμάτωσης (αλάτων κτλ.), που αποτελεί εστία συσσώρευσης των παραπάνω βακτηρίων. Τα παραπάνω οδηγούν σε απώλειες ενέργειας του δικτύου σε ποσοστό 30%.